Voorgeschiedenis
De oprichting van de stichting ATV heeft al een hele geschiedenis achter de rug. In feite begon die met de inwerkingtreding van de Binnenvaartwet in 2009, die zelf weer een uitwerking is van de Europese Richtlijn 2006/87/EG. Volgens artikel 7 van de Binnenvaartwet moeten schepen (met een lengte van 20 m of meer of een blokvolume van 100 m3 of meer) die varen op de binnenwateren een geldig Binnenschipcertificaat aan boord hebben. Sinds het verlopen van de betrokken overgangsregeling in december 2018 geldt dit ook voor pleziervaartuigen. Dat betekent, dat pleziervaartuigen van die afmetingen zonder Binnenschipcertificaat niet mogen varen. Een gebruik als woonschip of sloop zijn dan vaak nog de enige mogelijkheden. Een ‘traditioneel vaartuig’ kan echter een Binnenschipcertificaat krijgen met afwijkende voorschriften waardoor het varen met dat vaartuig mogelijk blijft.
Initiatief
Nog vooruitlopend op het verstrijken van de overgangsregeling gaf de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in begin 2018 een presentatie aan een delegatie van de Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN). Daarin verzocht ILT de FVEN na te denken over de oprichting van een stichting ATV. Die stichting zou door ILT moeten worden erkend als “deskundige voor traditionele vaartuigen” die over ‘traditionele vaartuigen’ zou mogen adviseren. Reeds in maart 2018 verklaarde de FVEN zich bereid dat verzoek op te pakken. Er werd een werkgroep in het leven geroepen, die in december 2018 met haar eerste voorstellen kwam. Na die met ILT te hebben besproken volgden de definitieve voorstellen in februari 2019.
Oprichting en erkenning
Intussen waren ook al mogelijke bestuursleden van de toekomstige stichting ATV aangezocht. Dit mogelijke bestuur stelde in 2019 en 2020 de nodige stukken op, zoals de statuten van de stichting en een eerste versie van het z.g. ‘Reglement van Uitvoering’ en zocht de benodigde experts aan. De notariële Akte van Oprichting volgde op 2 november 2020 en de erkenning door de Inspecteur-generaal Leefomgeving en Transport op 30-09-2021. Zie het bijgaande Bewijs van aanwijzing: T 2021 / 10303.
Start werkzaamheden
Na de notariële oprichting, de aanstelling van de bestuursleden en experts, de vaststelling van het ‘Reglement van Uitvoering’ en de erkenning door de ILT stond de stichting ATV in eind 2020 / begin 2021 in de startblokken.
Nog vóór de erkenning van ILT diende het eerste vaartuig zich al aan om te worden beoordeeld: de replica Witte Swaen. Sindsdien (stand herfst 2023) hebben zich 12 vaartuigen aangemeld (drie in 2020, acht in 2021 en één in 2022). Acht daarvan zijn door het ATV beoordeeld, zes daarvan positief en twee negatief.
Stagnatie
Na 2021 (we schrijven nu herfst 2023) zijn er nauwelijks meer aanmeldingen geweest. De reden was vooral dat een positieve beoordeling door het ATV van een vaartuig als ‘traditioneel vaartuig’ in de volgende stappen in het certificeringsproces geen vervolg kreeg. Er bleken in dat proces namelijk een aantal onduidelijkheden te zitten, die in de loop van 2021/2022 leidden tot de volgende vragen:
- Wat moet worden verstaan onder ‘demonstratiedoeleinden’ (een verplicht kenmerk van een ‘traditioneel vaartuig’)?
- Aan welke emissie-eisen moeten motoren van ‘traditionele vaartuigen’ en ‘replica’s’ voldoen?
- Moeten alle afwijkingen van de standaardvoorschriften in het Binnenvaartschipcertificaat worden opgenomen?
- Welke voorschriften gelden bij het varen met passagiers aan boord van ‘traditionele vaartuigen’?
De behandeling van deze vragen heeft in Europees verband ruim een jaar in beslag genomen. De vragen zijn thans weliswaar beantwoord, maar dat wil niet zeggen dat alles nu glashelder is. In de praktijk zullen alle betrokkenen nog ervaring moeten opdoen. Dat geldt ook voor ILT en de stichting ATV.