Geschiedenis
De oprichting van de stichting ATV heeft al een hele geschiedenis achter de rug. In feite begon die met de inwerkingtreding van de Binnenvaartwet in 2009, die zelf weer een uitwerking is van de Europese Richtlijn 2006/87/EG. Volgens artikel 7 van de Binnenvaartwet moeten schepen (met een lengte van 20 m of meer of een blokvolume van 100 m³ of meer) die varen op de binnenwateren een geldig Binnenschipcertificaat aan boord hebben. Sinds het verlopen van de betrokken overgangsregeling in december 2018 geldt dit ook voor pleziervaartuigen. Dat betekent, dat pleziervaartuigen van die afmetingen zonder Binnenschipcertificaat niet mogen varen. Een gebruik als woonschip of sloop zijn dan vaak nog de enige mogelijkheden. Een ‘traditioneel vaartuig’ kan echter een Binnenschipcertificaat krijgen met afwijkende voorschriften waardoor het varen met dat vaartuig mogelijk blijft.

Initiatief
Nog vooruitlopend op het verstrijken van de overgangsregeling gaf de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in begin 2018 een presentatie aan een delegatie van de Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN). Daarin verzocht ILT de FVEN na te denken over de oprichting van een stichting ATV. Die stichting zou door ILT moeten worden erkend als “deskundige voor traditionele vaartuigen” die over ‘traditionele vaartuigen’ zou mogen adviseren. Reeds in maart 2018 verklaarde de FVEN zich bereid dat verzoek op te pakken. Er werd een werkgroep in het leven geroepen, die in december 2018 met haar eerste voorstellen kwam. Na die met ILT te hebben besproken volgden de definitieve voorstellen in februari 2019.

Oprichting en erkenning
Intussen waren ook al mogelijke bestuursleden van de toekomstige stichting ATV aangezocht. Dit mogelijke bestuur stelde in 2019 en 2020 de nodige stukken op, zoals de statuten van de stichting en een eerste versie van het z.g. ‘Reglement van Uitvoering’ en zocht de benodigde experts aan. De notariële Akte van Oprichting volgde op 2 november 2020 en de erkenning door de Inspecteur-generaal Leefomgeving en Transport op 30-09-2021. Zie het bijgaande Bewijs van aanwijzing: T 2021 / 10303.

Start werkzaamheden
Na de notariële oprichting, de aanstelling van de bestuursleden en experts, de vaststelling van het ‘Reglement van Uitvoering’ en de erkenning door de ILT stond de stichting ATV in eind 2020 / begin 2021 in de startblokken.

Nog vóór de erkenning van de ILT diende het eerste vaartuig zich al aan om te worden beoordeeld: de replica Witte Swaen. Vervolgens zijn in de periode 2021 – 2022 acht vaartuigen beoordeeld, waarvan zes het predicaat ‘traditioneel vaartuig’ kregen. Daarnaast hebben veel eigenaren om informatie gevraagd over de werkzaamheden van het ATV.

Stagnatie
In 2023 trad een stagnatie op, die heeft geduurd tot begin 2025. Door deze stagnatie is een aantal schepen die zich bij het ATV hadden aangemeld, voorlopig ‘on hold’ gezet. De reden was niet, dat het ATV de schepen niet kon beoordelen, maar wél dat de vervolgprocedure niet kon worden uitgevoerd. Dat kwam doordat er bij de ILT en de keuringsinstanties nog te weinig ervaring bleek te bestaan. Omdat het een nieuwe procedure betrof, zou in de praktijk moeten blijken of die procedure nader moest worden aangescherpt. Daarbij wilde de ILT aanwezig zijn, om van de praktijk te kunnen leren en op basis van de ervaringen de werkwijze zo nodig aan te passen.

Daarnaast bleek in de periode 2021/2022 al doende een aantal vraagpunten te zijn ontstaan:
• Wat moet worden verstaan onder ‘de gekozen historische datum’?
• Aan welke emissie-eisen moeten motoren van ‘traditionele vaartuigen’ en ‘replica’s’ voldoen?
• Wat moet worden verstaan onder ‘demonstratiedoeleinden’?
• Moeten alle afwijkingen van de standaardvoorschriften in het Binnenvaartschipcertificaat worden opgenomen?
• Welke voorschriften gelden bij het varen met passagiers aan boord van ‘traditionele vaartuigen’?

De behandeling van deze vraagpunten vond plaats op Europees niveau. In 2023 publiceerde de ILT de eerste antwoorden. Zie het bijgaande infoblad ‘Certificering van traditionele vaartuigen (Stand van zaken juni 2023)’

Toekomst
In maart 2025 publiceerde de ILT de ‘Instructie voor gemandateerde organisaties; binnenvaart. Nr.9 – Binnenvaart; Binnenvaartcertificaten voor traditionele vaartuigen’ (zie het bijgaande infoblad), welke notitie in maart 2025 werd vastgesteld en in werking trad. Medio 2025 gaf de ILT ook aan dat men daar intussen voldoende algemene ervaring had verworven om ook toekomstige keuringsresultaten te kunnen beoordelen, hoewel er altijd sprake zal zijn van maatwerk. Dat betekent dat de keuringsinstanties volgens deze instructie weer aan de slag kunnen gaan met de keuring van traditionele vaartuigen. De schepen die destijds al een advies van ATV hadden gevraagd maar door de situatie bij ILT ‘on hold’ waren gezet, kunnen dus weer worden opgepakt. Vanaf nu kunnen ook de eigenaren van schepen, die wel een CVO nodig hebben maar denken niet aan de ‘normale’ regels te kunnen voldoen, zonder behoudenswaardig maritiem erfgoed geweld aan te doen zich weer melden bij het ATV. Ook ATV kan weer aan de slag!!

Eveneens kunnen aspirant bestuursleden en aspirant experts zich bij het ATV melden. Aanvulling van zowel bestuursleden als experts is dringend nodig, zeker als het aantal te beoordelen schepen – overeenkomstig de verwachting – weer gaat toenemen.